De maatschap door de bril van Vlabel: wat betekent het voor jouw vermogensplanning?

Als ondernemer wil je jouw vermogen goed beheren en tegelijkertijd zoveel mogelijk controle behouden. De maatschap is hiervoor een populair instrument, maar sinds 2016 heeft Vlabel (Vlaamse Belastingdienst) strengere regels opgelegd rond het gebruik van de maatschap als planningstechniek. Hierdoor is het cruciaal om goed op de hoogte te zijn van zowel de mogelijkheden als de valkuilen.

In onze eerdere blogs ‘De maatschap door de bril van de jurist’ en ‘De maatschap door de bril van de successieplanner’ bespraken we de juridische en fiscale voordelen van de maatschap. In deze blog gaan we dieper in op hoe Vlabel naar de maatschap kijkt en wat dit betekent voor jouw vermogensplanning.

Hoeveel controle kan je écht behouden?

Een van de belangrijkste redenen om een maatschap op te richten, is het behoud van controle over het ingebrachte vermogen. Ouders die hun vermogen inbrengen in een maatschap, behouden doorgaans het vruchtgebruik en de beheersrechten. Hierdoor blijven ze beslissingsbevoegd over de investeringen en kunnen ze blijven genieten van de opbrengsten (zoals dividenden en intresten).

Maar hier zit het probleem:

  • Vlabel beschouwt het behoud van volledige controle als een verdoken vorm van schenking onder opschortende voorwaarde van overlijden.
  • Dit betekent dat er bij het overlijden van de langstlevende schenker alsnog erfbelasting verschuldigd kan zijn op het volledige vermogen van de maatschap.

Gevolg: Als Vlabel het behoud van controle aanmerkt als fiscaal misbruik, kan dit leiden tot hoge erfbelastingen.

Oplossing: Zorg ervoor dat de statuten van de maatschap en de schenkingsakte juridisch waterdicht zijn. Een zorgvuldige redactie door een expert kan een fiscale kater voorkomen.

De “Bierroute” als slim alternatief voor vermogensplanning

De populaire “kaasroute” (via een Nederlandse notaris) werd in 2020 afgesloten, waardoor belastingvrije schenkingen van roerende goederen naar het buitenland niet langer mogelijk zijn. Maar er is een fiscaal alternatief: de “bierroute.”

Hoe werkt de bierroute?

  1. Ouders richten een maatschap op en brengen roerende goederen in, zoals effecten, kunst of aandelen.
  2. De aandelen van de maatschap worden niet door de ouders behouden, maar grotendeels rechtstreeks aan de kinderen toegekend.
  3. Dit wordt beschouwd als een inbreng ten behoeve van een derde – juridisch gezien een onrechtstreekse schenking.
  4. Aangezien deze schenking niet bij een notaris hoeft te worden geregistreerd, is er geen schenkbelasting verschuldigd.

Voordelen van de bierroute:

✔️ Geen schenkbelasting.
✔️ Geen registratieplicht bij de notaris.
✔️ Behoud van controle via het vruchtgebruik of als zaakvoerder van de maatschap.

Let op:

Vlabel heeft in recente beslissingen aangegeven dat de bierroute in sommige gevallen géén fiscaal misbruik is. Toch blijft voorzichtigheid geboden, aangezien de wetgeving hierover snel kan veranderen.

De bierroute werkt vooral goed voor roerende goederen, maar het behoud van controle over het vermogen (zoals vruchtgebruik) blijft gevoelig.

Hoe voorkom je dat Vlabel jouw structuur als fiscaal misbruik beschouwt?

Vlabel kijkt bij het beoordelen van de maatschap en de bierroute vooral naar het feitelijke behoud van controle en het eigenlijke doel van de structuur. Enkele praktische tips om fiscale problemen te voorkomen:

  • Zorg dat het vruchtgebruik en het beheer van het vermogen overeenkomen met de juridische structuur van de maatschap.
  • Laat je schenkingsakte en de statuten van de maatschap door een expert opstellen.
  • Vermijd complexe constructies die duidelijk bedoeld zijn om belastingen te ontwijken.
  • Zorg ervoor dat het beheer van de maatschap in lijn is met het aandelenbezit.

Kortom: Wees transparant en zorg dat de structuur logisch en fiscaal aanvaardbaar blijft.

Wat maakt de maatschap nog steeds aantrekkelijk voor vermogensplanning?

Ondanks de strengere houding van Vlabel blijft de maatschap een krachtig instrument voor vermogensplanning. De voordelen blijven talrijk:

  • Fiscale neutraliteit: De maatschap is fiscaal transparant, waardoor er geen dubbele belasting is.
  • Flexibiliteit: De statuten kunnen eenvoudig worden aangepast aan veranderende omstandigheden.
  • Controle: Ouders behouden via vruchtgebruik of als zaakvoerder de controle over het ingebrachte vermogen.
  • Successievoordeel: Door de schenking van de aandelen te structureren, vermijd je hoge erfbelastingen bij overlijden.

Praktisch voorbeeld:

  • Ouders richten een maatschap op en brengen een effectenportefeuille van € 1 miljoen in.
  • De aandelen worden geschonken aan de kinderen met voorbehoud van vruchtgebruik.
  • Bij het overlijden van de ouders is er géén erfbelasting verschuldigd dankzij de gestructureerde schenking.

Resultaat: Een fiscaal voordelige overdracht van vermogen mét behoud van controle.

Conclusie

De maatschap blijft een krachtig instrument voor vermogensplanning, ondanks de strengere regels van Vlabel. Door slim gebruik te maken van de bierroute en de juridische structuur van de maatschap correct te beheren, kun je jouw vermogen fiscaal voordelig overdragen aan de volgende generatie.

Wil je zeker zijn dat jouw maatschapstructuur in overeenstemming is met de regels van Vlabel? Of wil je nagaan of de bierroute voor jouw situatie interessant is? Neem vandaag nog contact op met Buttonwood voor een vrijblijvend adviesgesprek!

Meer lezen? Bekijk ook onze blog over de maatschap door de bril van de jurist, de maatschap als instrument voor successieplanning en de maatschap door de bril van de successieplanner.